Dlaczego musimy umrzeć? Co to znaczy, że istnieję? Dlaczego nie jestem dobra dla tych, których kocham? Co łączy mnie ze światem? Dlaczego czujemy to, co czujemy?…
W niezwykłej książce autorstwa dwóch Szwedek: Evy Susso (twórczyni tekstu) i Anny Höglund (ilustratorki), dziesięcioro dzieci opowiada o swoich życiowych doświadczeniach i przemyśleniach: o śmierci babci, o dokuczaniu koleżance, zazdrości o siostrę, o tym czy istnieje Bóg i czy ma się wpływ na swoją przyszłość. To niedługie, proste i niewyszukane językowo wypowiedzi, ale bardzo ważne. Dzieci zadają fundamentalne pytania, które – ma się wrażenie – towarzyszą ludziom od tysięcy lat, bez względu na szerokość geograficzną i fakt, czy jest się dzieckiem, czy dorosłym. Nie bez powodu zatem dziecięce opowieści uzupełniają myśli słynnych filozofek i filozofów, Sørena Kierkegaarda, Martina Heideggera, Simone Weil czy Hypatii, aleksandryjskiej myślicielki. Każda otwarta strona to odrębna krótka historia, odrębne pytanie i wyjątkowa ilustracja, która uzupełnia treść i stanowi inspirujące tło do filozoficznych rozważań.
Eva Susso znana jest polskim czytelniczkom i czytelnikom między innymi z serii o Rolfie („Sto porad dla nieśmiałych”, „Sto porad dla kłamczuchów” i „Sto porad dla zakochanych”), z dużą dozą humoru opowiadającej o przygodach i perypetiach miłosnych mieszkającego w Paryżu chłopca. „Wszyscy pytają dlaczego” to pozycja zgoła odmienna. Dla dziecięcych odbiorczyń i odbiorców może być pierwszym, bardzo interesującym spotkaniem z myślą filozoficzną. Na końcu książki zamieszczono dodatkowo informacje przybliżające poglądy i zainteresowania cytowanych wcześniej filozofek i filozofów. Dorośli, którzy zdecydują się na wspólną lekturę z dzieckiem – do czego rzecz jasna gorąco zachęcam – zdobędą inspiracje do ważnych rozmów i rozmyślań. Być może także przypomną sobie o ważnych myślicielach i ich poglądach – słowem – będzie to dla nich powtórka z filozofii:)
Jedyne w swoim rodzaju i naprawdę niezwykłe są całostronicowe ilustracje Anny Höglund. Prace artystki na pierwszy rzut oka robią wrażenie dość realistycznych (zwłaszcza jeśli myślimy o nich w kategoriach ilustracji dziecięcej), może nawet dość ponurych. Twarze przedstawionych na nich dzieci są skupione, zamyślone, można odczytać z nich różne emocje, otoczenie zaś – będące fragmentem znanej bohaterom rzeczywistości – zdaje się korespondować z ich stanem emocjonalnym. Autorka przełamuje jednak melancholijny, refleksyjny nastrój i puszcza do czytających i oglądających oko. Otóż na każdej ilustracji wrysowuje twarz cytowanej myślicielki czy myśliciela w postać zwierzęcia: ptaka w parku, sowy na drzewie, wiewiórki w lesie, psa, a nawet szczura. Takie połączenie realizmu z groteską tworzy kontrast i daje poczucie pewnej dziwności. A to z kolei sprzyja zamyśleniu, dłuższym zatrzymaniu się nad trudnymi zagadnieniami poruszonymi przez dziecięcych narratorów.
„Wszyscy pytają dlaczego” to wyjątkowa propozycja dla dzieci (zgodnie z propozycją wydawcy w wieku około 9+), niezwykle wartościowa, a przy tym napisana w sposób przystępny i intersujący dla młodych odbiorczyń i odbiorców. Co więcej, jest to także książka zachwycająca wręcz szatą graficzną, prawdziwa gratka dla miłośników sztuki ilustracyjnej.
Gorąco polecam!
Agata
Eva Susso, Anna Höglund, „Wszyscy pytają dlaczego”, przeł. Agnieszka Stróżyk, Wydawnictwo Zakamarki, Poznań 2022.